งานวิจัย อาจารย์ คณะนิเทศศาสตร์

จเร เถื่อนพวงแก้ว  จำเริญ คังคะศรี  อรพรรณ ถาวรยุศม์  ภูริพัฒน์ แก้วตาธนวัฒนา

พรพิมล สงกระสันต์  ธนพิสิฐ จรัสแสงจิระโชติ และ กาญจนา สมพื้น วิจัยเรื่อง

แนวคิดประเทศไทย 4.0 คือ ยุทธศาสตร์ในการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศเพื่อก้าวข้ามกับดักประเทศรายได้

ปานกลางไปสู่ประเทศรายได้สูงที่ประชาชน “มั่งคั่ง มั่นคง และยั่งยืน” ภายในระยะเวลา 20 ปี (ตั้งแต่ พ.ศ. 2560-2569)

ด้วยเหตุนี้ยุทธศาสตร์ประเทศไทย 4.0 จึงเน้นไปที่การพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศขึ้น มาจากความได้เปรียบเชิงเปรียบ

เทียบอันเป็นต้นทุนสำคัญของประเทศไทย ได้แก่ “ทุนความหลากหลายทางชีวภาพ” และ “ทุนความหลากหลายทาง

วัฒนธรรม” เพื่อนำประเทศไทยไปสู่การพึ่งพาตนเองและลดการพึ่งพาจากต่างประเทศหรือพึ่งพาต่างประเทศเฉพาะเท่าที่

จำเป็น ดังนั้นจากนี้ไปทิศทางในการพัฒนาประเทศภายใต้ยุทธศาสตร์ประเทศไทย 4.0 จึงให้ความสำคัญในการพัฒนา

ต้นทุนความได้เปรียบเชิงเปรียบเทียบที่มีอยู่ภายในประเทศตั้งแต่ในระดับชุมชน จังหวัด ภูมิภาค ไปจนถึงระดับประเทศ

และในที่สุดสามารถเชื่อมโยงไปสู่ระดับโลก (connect to the world) โดยมีโจทย์สำคัญที่ต้องพัฒนาใน 5 กลุ่ม เทคโนโลยี

และอุตสาหกรรมไปสู่การเป็น Smart Enterprises และ Startup ได้แก่

 กลุ่มอาหาร เกษตร และเทคโนโลยีชีวภาพ

 กลุ่มสาธารณสุข สุขภาพ และเทคโนโลยีทางการแพทย์

 กลุ่มอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ วัฒนธรรม และบริการที่มีมูลค่าสูง

 กลุ่มเครื่องมืออุปกรณ์อัจฉริยะ หุ่นยนต์ และระบบเครื่องกลที่ใช้ระบบอิเล็กทรอนิกส์ควบคุมกลุ่ม

ดิจิตอล เทคโนโลยีอินเทอร์เน็ตที่เชื่อมต่อและบังคับอุปกรณ์ต่าง ๆ ปัญญาประดิษฐ์และเทคโนโลยี

สมองกลฝังตัว

ต้นทุนสำคัญของจังหวัดจันทบุรีมีชุมชนที่มีชื่อเสียงในการผลิตอัญมณีที่มีคุณภาพเป็นจำนวนมาก และเมื่อ

พิจารณาตามนโยบายประเทศไทย 4.0 อัญมณีของจังหวัดจันทบุรีจัดอยู่ในกลุ่มอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ วัฒนธรรม และ

บริการที่มีมูลค่าสูง ด้วยเหตุนี้ จังหวัดจันทบุรีจึงกำหนดยุทธศาสตร์แผนพัฒนาจังหวัดจันทบุรี 4 ปี รอบใหม่ (พ.ศ. 2561-

2564) โดยหนึ่งในยุทธศาสตร์สำคัญของแผนดังกล่าว คือ “การยกระดับมาตรฐานการผลิตและการตลาดอุตสาหกรรม

อัญมณีและเครื่องประดับ” โดยมีเป้าหมายเพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจของชุมชนในจังหวัดจันทบุรี

นอกจากการยกระดับมาตรฐานการผลิตอัญมณีในเชิงวัตถุให้มีคุณภาพยิ่งขึ้นแล้ว การยกระดับสินค้าใน

เชิงความหมายและบริการก็เป็นสิ่งสำคัญที่ต้องกระทำและดำเนินการควบคู่กันไป ทั้งนี้เพราะในยุคของการตลาด 4.0

ที่พฤติกรรมผู้บริโภคให้ความสำคัญกับมูลค่าเชิงสัญญะและการบริการพอๆ กับคุณภาพของผลิตภัณฑ์ ด้วยเหตุนี้

ทิศทางการพัฒนาอัญมณีของจังหวัดจันทบุรีจึงจึงจำเป็นต้องให้ความสำคัญในเรื่องของการสร้างมูลค่าเชิงสัญญะที่เกิด

จากการสื่อสารการตลาดและการประกอบสร้างความหมายควบคู่ไปกับการพัฒนาคุณภาพของผลิตภัณฑ์

อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวไทยยังคงมีแนวโน้มเติบโตอย่างต่อเนื่องด้วยศักยภาพของทำเลที่ตั้ง ความหลากหลาย

ของทรัพยากรท่องเที่ยวและความเป็นไทยประเทศไทยยังคงมีศักยภาพและโอกาสทางการท่องเที่ยวมากมายทั้งด้านทำเล

ที่ตั้งในการเป็นจุดศูนย์กลางของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ความหลากหลายของทรัพยากรธรรมชาติ วัฒนธรรมประเพณี

ที่เป็นเอกลักษณ์ โดยในปี พ.ศ.2558 World Economic Forum: WEF ได้จัดอันดับขีดความสามารถในการแข่งขันด้าน

การท่องเที่ยว ประเทศไทยอยู่ในอันดับที่ 35 จาก 141 ประเทศทั่วโลก (คณะกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ,

2560)

ปัจจุบันนักท่องเที่ยวให้ความสำคัญกับการแสวงหาประสบการณ์ที่มากกว่าการท่องเที่ยวรูปแบบเดิมๆ โดย

ต้องการสัมผัสวิถีชีวิตผู้คนและประเพณีท้องถิ่นอย่างแท้จริงมากกว่าการเยี่ยมชมสถานที่ท่องเที่ยวเพียงอย่างเดียว ซึ่งเป็น

รูปแบบการท่องเที่ยวที่กำลังได้รับความนิยมเป็นอย่างสูง ในปัจจุบันแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการพัฒนาแหล่ง

ท่องเที่ยวรูปแบบใหม่และการจัดสรร แพ็คเกจการท่องเที่ยวที่สามารถให้ประสบการณ์ นักท่องเที่ยวสอดคล้องกับความ

ต้องการด้วยการร่วมมือกับชุมชนท้องถิ่น (คณะกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ, 2560) การท่องเที่ยวในชุมชน

(Community Tourism) เป็นการท่องเที่ยวทางเลือกใหม่ที่ให้ความสำคัญเรื่องการพัฒนาที่ควบคู่ไปกับการอนุรักษ์

ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เป็นการท่องเที่ยวที่เน้นบทบาทของคนในชุมชนท้องถิ่นต่อการจัดการท่องเที่ยว

ในพื้นที่ที่เป็นแหล่งท่องเที่ยว ดังนั้น ชุมชนควรเข้ามามีส่วนร่วมมีบทบาทในการกำหนดทิศทางการอนุรักษ์ การจัดการ

ทรัพยากร รวมถึงได้รับประโยชน์จากการท่องเที่ยวนี้ด้วย (พจนา สวนศรี, 2554)

หมู่บ้านเสม็ดงาม จังหวัดจันทบุรี เป็นหมู่บ้านที่ได้รับเลือกให้เป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวของจังหวัด เป็นหมู่บ้านที่มี

ความพร้อมทางด้านการท่องเที่ยวชุมชน ไม่ว่าจะเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางด้านประวัติศาสตร์ แหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ

หรือผลิตภัณฑ์สินค้าทางด้านการเกษตร จะเห็นได้ว่า การสื่อสารเข้ามามีบทบาทในการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างชัดเจน

ผู้วิจัยจึงมีความสนใจวิเคราะห์อัตลักษณ์เพื่อใช้ในการส่งเสริมการท่องเที่ยวของหมู่บ้านเสม็ดงาม จังหวัดจันทบุรี ซึ่งผลวิจัยที่ได้สามารถเป็นต้นแบบ และนำไปใช้กับหมู่บ้านอื่นๆ ได้และยังสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ แผนพัฒนาการท่องเที่ยว

แห่งชาติฉบับที่ 2 พ.ศ. 2560 ถึง 2564 ในยุทธศาสตร์ที่ 1 การพัฒนาแหล่งสินค้า บริการ ความสะดวก และการสร้าง

ความสัมพันธ์ให้กับการท่องเที่ยวไทย ซึ่งกล่าวถึงการส่งเสริมการกระจาย การเดินทางท่องเที่ยว โดยการใช้ภาพลักษณ์

และเอกลักษณ์ความเป็นไทย ประสานกับการตลาด ในการส่งเสริมการท่องเที่ยว เสริมสร้างภาพลักษณ์ ท่องเที่ยวไทย

สู่การเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีคุณภาพ การสร้างประสบการณ์การท่องเที่ยวที่แตกต่างด้วย เอกลักษณ์วิถีไทย การเพิ่มการ

ใช้จ่ายของนักท่องเที่ยวกลุ่มคุณภาพ ทั้งชาวไทยและต่างชาติ การกระตุ้นการเดินทางของนักท่องเที่ยวกลุ่มกระแสหลัก

การสร้างมูลค่าเพิ่มสินค้า การท่องเที่ยวและเพิ่มขีดความสามารถทางการแข่งขันทางการตลาด (กรมการท่องเที่ยว,

2560)